Fictief scenario vanuit het perspectief van economie en profijt
Onderstaande beschrijving omvat een extreme ontwikkelingsrichting, die op zichzelf niet realistisch is. De scenariodiscussie is bedoeld als hulpmiddel, om grip te krijgen op de hoofdlijn (het accent) van de ontwikkelingsrichting voor de gemeente Westerveld. Het uiteindelijke (duurzaam) structuurbeeld, de structuurvisiekaart van de structuurvisie Westerveld, is ontstaan uit een integrale, realistische discussie en afweging van de scenario's. De scenario's hebben hiervoor als inspiratie gediend.
Unique sellingpoint
Westerveld profileert zich al op het gebied van recreatie en toerisme. Dit zou (veel) verder versterkt moeten worden om zo meer te kunnen profiteren van de toestroom van toeristen en recreanten. Voor de volgende punten komen toeristen en recreanten specifiek naar Westerveld:
- de rust en ruimte;
- de Nationale Parken en natuurgebieden;
- de koloniegebieden (die extra waarde krijgen als ze op de werelderfgoedlijst komen), beter bekend als de ‘Maatschappij van Weldadigheid’;
- de hunebedden.
Deze opsomming zou veel mensen moeten kunnen trekken en mogelijk kunnen verleiden om langer in de gemeente te blijven (ten faveure van de winkels en de horeca) of zelfs tot overnachtingen, want dat is nodig wil men toerisme als economische peiler zien. Dit vraagt enerzijds om een goede infrastructuur (fietspaden, maar ook andere voorzieningen) en anderzijds om een betere marketing (bijvoorbeeld een slogan of story-telling).
De gemeente zou zich ook op het gebied van vestigingsklimaat beter kunnen profileren: bijvoorbeeld door zich te richten op ruimtelijke kwaliteit. Het desbetreffende bedrijf kan dit dan weer als visitekaartje naar buiten toe brengen. Er kan ook worden gedacht aan een profiel als duurzame vestigingsplaats.
Recreatie en toerisme als peiler
Onder de ‘rode draad’ wordt een algemeen beeld geschetst van recreatie en toerisme. Zo zijn er mogelijkheden voor recreatie bij de boer: voormalige dan wel werkende agrarische bedrijven zouden hun poorten kunnen openen voor toeristen in de vorm van bijvoorbeeld een bed en breakfast en tegelijkertijd ‘ervaren’ hoe het boerenleven is.
Minder krachtige agrarische bedrijven zullen verdwijnen dan wel ophouden met bestaan. Dit komt doordat er steeds minder bedrijfsopvolging is en doordat schaalvergroting optreedt. Bepaalde bedrijven zullen niet mee kunnen doen met de schaalvergroting en dan moet worden gezocht naar nevenactiviteiten en verbrede landbouw. Dergelijke bedrijven kunnen worden omgevormd naar vestigingsplekken voor meer ‘footlose’ bedrijvigheid (bijvoorbeeld internetbedrijvigheid) of éénmanszaakjes zoals een meubelmakerij, die dan tegelijkertijd ook wel de mogelijkheid moet hebben zijn spullen te verkopen. Daarnaast kan ook gedacht worden aan alternatieve teelten, zoals druiven voor wijn en de kiwibes.
De Drentsche Hoofdvaart kan fungeren als katalysator voor toeristische investeringen. Men zou bijvoorbeeld bij de sluizen meer investeringen kunnen losweken door geld voor een doorgang te vragen en tegelijkertijd voorzieningen aan te leggen voor mensen die wachten op doorgang of juist voor een nacht aangemeerd liggen. De sluis bij Dieverbrug en Havelte / Uffelte zijn hiervoor geschikte locaties. Om mensen daadwerkelijk investeringen te laten doen zou ook aandacht moeten worden besteed aan de ontsluiting van deze twee plekken richting de toeristische interessante plekken (per fiets te bereiken).
Het aanbod aan goede plaatsen om te overnachten houdt niet over, tegelijkertijd is er niet veel vraag naar. Als men meer overnachtingen wil dan zal er aan de ene kant een beter aanbod moeten komen, maar tegelijkertijd moeten mensen wel reden zien om te overnachten. Op dit moment is het aanbod redelijk eenzijdig. Er moeten meer mogelijkheden voor verblijfsrecreanten komen. Denk hierbij aan de waterrecreanten, hoogwaardige hotelvoorzieningen of recreatie en zorg combinaties. Daarnaast is de regio in trek bij bezoekers die voor de rust komen en liggen er zeker kansen voor wellnessconcepten.
Het huidige aanbod is te eenzijdig en veel van hetzelfde. De moderne consument moet meerdere activiteiten geboden worden, ook bij slecht weer. Er zijn zeker mogelijkheden in Westerveld, bijvoorbeeld door het oprichten van een cultuurcentrum in of nabij het koloniecomplex Frederiksoord. Andere hotspots zijn de kernen Dwingeloo en Diever. Hier is het meeste te beleven en zijn de eerste aanzetten te zien voor verbinding van diverse toeristische functies.
Lokale bedrijventerreinen
In de gemeente Westerveld zijn vier bedrijventerreinen aanwezig. Er is op korte termijn geen behoefte aan nieuwe bedrijventerreinen, maar de komende jaren ligt er wel een revitaliseringsopgave, mede door de uitbreidingsvragen van bestaande bedrijven op de bestaande bedrijventerreinen. Er bestaat wel behoefte in het bestaande bedrijventerrein in Dwingeloo uit te breiden. Deze kunnen niet worden gefaciliteerd wegens ruimtegebrek. Het gaat hier dan met name om lokale, bevolkinggebonden bedrijvigheid. Grote bedrijven of bedrijven gericht op een regionale klantenkring zouden kunnen verhuizen naar bijvoorbeeld Meppel, Steenwijk of Heerenveen. Clustering van bedrijven is vanwege de bereikbaarheid wenselijk langs de N371 / Oude Vaart.
De bedrijven in de gemeente Westerveld zijn sterk lokaal gericht. Om deze en met name startende bedrijven de ruimte te kunnen bieden zal creatief moeten worden omgegaan met bestaande bebouwing: zoals de vrijkomende agrarische bebouwing (VAB’s). Tegelijkertijd zal de gemeente wel moeten sturen ten aanzien van groeiende bedrijven om deze niet kwijt te raken. Ook geldt deze spreiding niet voor alle sectoren. Publieksgerichte functies zoals detailhandel en dienstverlening, moeten geclusterd worden in de centrumgebieden.
Toekomst van de agrarische bedrijven
De agrarische sector bestaat grotendeels uit extensieve veehouderij. Hier is een verbreding van de activiteiten zichtbaar, maar dit leidt niet tot problemen c.q. dit past goed binnen de ruimtelijke mogelijkheden. Wel dient de gemeente te anticiperen op het afnemende aantal bedrijven in de agrarische sector. De gronden kunnen ingezet worden voor schaalvergroting van andere bedrijven, maar het is de vraag wat te doen met het achterblijvende vastgoed. Er moet gestreefd worden naar gebieden waar de nadruk ligt op agrarische bedrijvigheid. Hier moeten geen beperkingen worden opgelegd. De voorkeur voor deze concentratiegebieden gaat uit naar het gebied ten zuidwesten van Havelte, ten noordoosten van Dwingeloo en in het westen van de gemeente, richting Steenwijk.
De retail binnen Westerveld
Het voorzieningenaanbod in de gemeente Westerveld is met name lokaal voorzienend en heeft in beperkte mate ook een verzorgingsfunctie voor de toeristen. De inwoners van de gemeente willen hun boodschappen dicht bij huis kunnen doen. De consument is bereid verder te reizen voor winkelaanbod in de branchegroep mode & luxe. Hiervoor gaat de consument naar omliggende steden als Steenwijk, Meppel en Hoogeveen. Westerveld moet er voor zorgen dat het aanbod aan voorzieningen voor de dagelijkse boodschappen op peil is, aangevuld met ander frequent benodigde artikelen, zoals doe-het-zelf- en huishoudelijke artikelen.
Om naar de toekomst levensvatbare winkelgebieden te behouden, dient gestreefd te worden naar vier helder afgebakende centra: Havelte, Dwingeloo, Diever en Vledder. Toekomstige initiatieven dienen hier plaats te vinden. Supermarkten zijn de grote trekkers van deze winkelgebieden. Enige schaalvergroting van de supermarkten is naar de toekomst gewenst, maar er dient terughoudend te worden omgegaan met supermarkten van megaschaal. De levendigheid van de centrumgebieden neemt verder toe door de clustering met andere publieksgerichte functies, zoals horeca en (zakelijke) dienstverlening. De gemeente kan hier een belangrijke bijdrage aan leveren door goede randvoorwaarden voor deze gebieden te creëren: bereikbaarheid, parkeren, inrichting openbare ruimte, etc.
Met het oog op de vergrijzing vraagt bereikbaarheid van de voorzieningen wel extra aandacht. Met name de nieuwe bewoners zijn heel mobiel. Deze mensen kiezen bewust voor de rust en ruimte en malen niet zo om het rijden van kilometers voor de boodschappen. De autochtone bewoners kunnen het reizen wel als negatief ervaren, met name wanneer ze ouder worden.
De bestedingen van de toeristen maken een belangrijk deel uit van de omzetten in de Westerveldse detailhandel. De doelgroep verandert van redelijk basic (kamperen) tot naar op zoek naar luxe. Het aanbod aan voorzieningen (winkels maar ook restaurants en hotels) sluit hier niet op aan. Men ziet een kans om Westerveld meer uniek te maken in de omgeving door in te zetten op luxe. Met name Dwingeloo en Diever hebben ook de potentie om deze verbreding op te zoeken in de aan te bieden toeristische functies.
 |